Over vrijheid en gebondenheid in de sport

Chinese bedrijven nemen een steeds grotere positie in als sponsor van grote sportorganisaties en -evenementen. De NBA ervaart wat de consequenties kunnen zijn als een ogenschijnlijke futiliteit ontploft in de grootste markt van deze competitie: China.

Een tweet van de directeur van de Houston Rockets leidt ondanks verontschuldigingen tot boycots, opzeggingen van Chinese sponsors en het niet-uitzenden van wedstrijden in het land waar meer mensen de NBA volgen dan in de Verenigde Staten zelf. NBA-commissioner Adam Silver blijft tussen alle verontschuldigingen door het recht van vrije meningsuiting verdedigen maar het leidt van kwaad tot erger. De economische impact voor zijn organisatie is enorm.

Het gaat hier om een clash tussen sport en politiek, die (toevallig?) samenvalt met een handelsboycot van de Verenigde Staten voor Chinese bedrijven die het niet nauw nemen met de mensenrechten en een aflevering van SouthPark waarin grappen over China worden gemaakt.

Sport is zo groot en prominent geworden in ons dagelijks leven en wordt daardoor steeds vaker geconfronteerd met politieke en maatschappelijke issues waaraan sportbestuurders, atleten, coaches en ook fans zich niet meer kunnen onttrekken. Is dit een ondermijning van onze westerse normen en waarden of een logisch gevolg van de globalisering en de invloed van nieuwe machthebbers?

Kunnen atleten, coaches en staf hun persoonlijke mening nog wel verkondigen? In hoeverre kan een sporter zelf bepalen wat hij zegt, doet of draagt? In BNR Zakendoen van 9 oktober 2019 ging het over vrijheid en gebondenheid in de sport.

Thomas van Zijl leidde de discussie. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je hier.

Over scheidsrechters, commercie en de media

Een goede scheidsrechter valt niet op bij de wedstrijd die hij arbitreert. Als een goede regisseur die de strijd in de juiste banen leidt en zorgt voor een rechtvaardig verloop van de twee- of meerstrijd.

Buiten het strijdtoneel vallen scheidsrechters des te vaker op en dat hebben we het in Nederland met name over de leidsmannen in het voetbal. Zij zijn dagelijks onderwerp van gesprek door hun beslissingen op het veld en steeds vaker door hun optredens buiten het veld door hun opinies in talkshows, bedrijfspresentaties, boeken, YouTube-kanalen en theatershows. Ook de baas van het corps geeft iedere week zijn eigen mening, hetgeen de eenduidigheid niet altijd tegen goede komt…

Je mening geven is niet in iedere sport toegestaan. Damian Steiner, de gold-badge umpire van de Wimbledon finale van dit jaar, werd ontslagen vanwege het geven van een interview. Daar had hij toestemming voor moeten vragen. De ATP was onverbiddelijk: wegwezen.

Dat scheidsrechters ook rolmodellen zijn, laat (’s werelds beste) rugby referee Nigel Owens zien; de Welshman is een prominent vertegenwoordiger van de LGBT-community nadat hij in 2007 uit de kast was gekomen.

Er wordt in allerlei sporten gebruik gemaakt van technologie om de scheidsrechter te ondersteunen. Dat helpt maar zorgt ook voor extra discussie. In het Amerikaanse honkbal wordt in de Atlantic League gebruikt gemaakt van TrackMan, een 3-D Doppler radar die de scheidsrechter laat weten of de bal slag of wijd is en die accurater is dan de mens, die een score van 88% haalt. Een goede ontwikkeling? Ik denk van wel. Eén ding is zeker: van robots in talkshows zal het voorlopig niet komen. 

BNR Zakendoen ging op 2 oktober 2019 over scheidsrechters, commercie en de media. Onder leiding van Thomas van Zijl met assistentie van Désirée van Boxtel. De video en podcast van de uitzending vind je via de linkjes.

Over trends in eSports

In de gaming industrie gaat volgens onderzoeksinstituten $ 150 miljard om, in eSports, de competitieve wedstrijdvariant naar verluidt bijna $ 2 miljard. Als je de vakmedia over sport en economie volgt, lees je iedere dag berichten over eSports.

Het is een enorm groot speelveld, met allerlei soorten segmenten, met verschillende doelgroepen met eigen helden en regels. Op het terrein van sponsoring gebeurt er veel. Aanvankelijk waren het de usual suspects (in eSports speak ‘endemic brands’ genoemd) die instapten, zoals bijvoorbeeld Intel. Daar kwamen wat later fast food en energie- en frisdrankjes bij. De miljarden acquisitie van Twitch door Amazon betekende een nieuwe injectie voor eSports en inmiddels stappen ook grote merken als Louis Vuitton en Mercedes-Benz in de wereld waarin je in ieder geval grote groepen jonge mannen kunt bereiken. Mits je je als merk aan de spelregels houdt, want anders word je genegeerd of in het slechtste geval uitgekotst.

Er zijn ook al in Nederland mooie cases te vinden, zoals #myfirstblood campagne, een samenwerking tussen Sanquin Bloedvoorziening en Riot Games dat werd georkestreerd door het bureau 2Basics.

Esports is een onderwerp waarmee je met gemak een uur BNR Zakendoen kunt vullen. Het wekelijks item telt echter slechts zeven minuten en die werd op woensdag 25 september gebruikt om te praten recente ontwikkelingen. Het ging over FIFA20, over Virgil en Cristiano, over Piemonte Calcio (wie?), over de marketing van FIFA, over de waarde van voetbalgames voor het betaalde voetbal, over League of Legends, over de ontwikkelingen op het terrein van sponsoring, over de spelregels voor sponsors en over de (wat mij betreft gedateerde) vraag of eSport sport is en of eSporters atleten zijn.

Thomas van Zijl leidde de discussie. De Zakenpartner was deze uitzending Ageeth Telleman van Twijnstra Gudde die ook de voorzitter is van de Amsterdamse Sportraad. De video van de uitzending is te vinden op het YouTube-kanaal met alle uitzendingen, de podcast vind je hier.

Over sponsorerosie

“Sponsoring is geen logo’s plakken.” Hoe vaak hoor je dat niet voorbijkomen? Immers, sponsoring biedt zoveel meer. Toch is logoplakken nog steeds een populaire bezigheid. Met name in de sport, het sponsordomein dat bereik en zichtbaarheid (exposure) voorheeft op andere domeinen. Dat voordeel heeft ook een groot nadeel. Namelijk dat reclame-uitingen een toevluchtsoord worden voor korte termijn tactiek en de strategische lange termijn implicaties worden vergeten.

Alles wat verkocht kan worden staat in de etalage van de sportmarketeers en het tenue is een belangrijk artikel dat je kunt volplakken met logo’s en beeldmerken. Shirts, broekjes, kousen en andere accessoires worden verkaveld in steeds kleinere percelen. Daarmee wordt sportsponsoring een vorm van buitenreclame in plaats van het impactvolle marketingcommunicatie-instrument dat mensen kan raken in harten en hoofden. Het gevolg is een neerwaartse spiraal. De opbrengst neemt af en een belangrijke waarde (associatie met het gesponsorde merk) verdampt. Bovendien registreert vrijwel niemand al die kleine logo’s zoals onderzoek van bijvoorbeeld Nielsen Sport duidelijk maakt. Nog verontrustender is dat de aantrekkingskracht van de betreffende sport devalueert en aansprekende sponsors afhaken.

Wie kan dit oplossen? Je mag het niet verwachten van de commerciële managers en sportmarketeers die elke dag op pad worden gestuurd om geld te vinden om gaatjes te vullen. De oplossing ligt bij de toezichthouders van sportorganisaties die met strakke regels hun sport moeten beschermen tegen uitholling en kwaliteitsverlies en het vertrouwen moeten hebben dat een strategie die gebaseerd is op de volledige kracht van sportsponsoring op termijn veel meer oplevert.

Als het zo doorgaat raakt het commerciële model van de sport dermate uitgeput dat er niets meer kan groeien op grond die eens zo vruchtbaar was.

Deze column is verschenen in Sponsorreport van 24 september 2019.

Over de Rugby World Cup

De Rugby World Cup wordt sinds 1987 georganiseerd en is dus nog een betrekkelijk jong kampioenschap als je dat vergelijkt met WK’s in andere sporten. In ruim 30 jaar is het uitgegroeid tot een van de meest bekeken sportevenementen ter wereld en dan vooral in Angelsaksisch georiënteerde landen.

RWC 2019 wordt in 12 steden in Japan georganiseerd en is het eerste rugby wereldkampioenschap dat in Azië wordt gehouden. Men verwacht meer dan 400.000 internationale bezoekers die het 44 dagen durende evenement zullen bezoeken.

Het is de grootste en laatste testcase voor de Olympische Spelen die over iets meer dan 300 dagen beginnen. In BNR Zakendoen ging het sport & economie-item over de Rugby World Cup: over de sport, over de favorieten, over de sponsors, over de economische impact en over rugby in Nederland.

Thomas van Zijl stelde de vragen samen met Zakenpartner Jacqueline Zuidweg. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je hier. Alle podcasts van BNR Zakendoen-items over de commercie van sport zijn te vinden via je favoriete podcast app. Zoek op ‘Over sport en economie’.

Over investeringsfondsen en incubators in de sport

Er wordt al jarenlang door allerlei partijen geïnvesteerd in sport, maar er is een ontwikkeling dat ook steeds meer sportorganisaties zelf fondsen opzetten of samenwerking zoeken. Het zijn sportbedrijven zoals de NBA, Bundesliga, FC Barcelona en Manchester City Group die inzien dat de strijd op de markt van entertainment en vrije tijd steeds groter wordt en dat zij zich moeten blijven ontwikkelen om bestaande en nieuwe doelgroepen aan zich te binden.

In BNR Zakendoen van 11 september 2019 bespraken we de trends en ontwikkelingen op dit terrein. Met Thomas van Zijl en Zakenpartner Wendy van Ierschot.

De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.

Over shirtsponsoring

Sportsponsoring is geen logo’s plakken hoor je vaak. Want sport biedt zoveel meer. Toch worden sporttenues steeds vaker gevuld (of: vervuild) met logo’s in allerlei kleuren en formaten. Kan de sport niet anders? Moet het anders? Haken de corporates hierdoor af of is de sport tot deze aanpak gekomen omdat de corporates zijn afgehaakt? Wat is het effect op de uitstraling van de gesponsorde? En op de herkenning van de sponsors? In BNR Zakendoen ging het op woensdag 4 september 2019 over shirtsponsoring in binnen- en buitenland.

Edwin Mooibroek was deze uitzending de vragensteller, de Zakenpartner was ditmaal Conny Dorrestijn van Bankify. De podcast van de uitzending vind je hier en is ook te vinden via je favoriete podcast platform. Zoek dan op ‘Over sport en economie’.

Over oude en nieuwe stadions

De ravage in het AFAS Stadion en ontwikkelingen in het dossier van het nieuwe Feyenoord Stadion waren aanleiding om in BNR Zakendoen aandacht te besteden aan ontwikkelingen op het terrein van de bouw en de inrichting van (voetbal)stadions.

Stadions kennen we al van de oude Grieken en Romeinen, met het iconische Colosseum dat nog steeds model staat voor moderne stadions: de vorm, meerdere ringen met speciale segmenten voor VIP’s en tientallen in- en uitgangen om de veiligheid van de toeschouwers te garanderen.

Hoe belangrijk een eigen huis voor een club is, blijkt uit de gevolgen van de ravage die in het AFAS Stadion van AZ is ontstaan. Het is een enorme uitdaging om er een sportief en financieel succesvol seizoen van te maken. De ‘ramp’ kent mogelijk ook positieve gevolgen, zoals het versterken van de saamhorigheid tussen spelers, fans en sponsors.

Ook werd de stand van zaken in het dossier ‘Nieuwe Kuip’ besproken, waarvan de bouw april 2020 zou moeten aanvangen.

Verder was er gesproken over financieringsvraagstukken, ontwikkelingen in het buitenland en over de mogelijkheden van naamgeving van stadions.

Vanwege de vakantie van Thomas van Zijl presenteerde Edwin Mooibroek deze uitzending, Wendy van Ierschot van VIE People was de Zakenpartner. De video vind je hier, de podcast vind je hier.

Over banken en voetbal

De publicatie door NRC van een intern memo van de Rabobank over de terugtrekking uit het betaalde voetbal zorgde voor vele nieuwsberichten en een publieke verantwoording van CEO Wiebe Draijer.

De bank, die 80% van de BVO’s bedient en zijn positie gebruikt om buitenlandse overnames te blokkeren lijkt hiermee de totale voetbalwereld te diskwalificeren.

In BNR Zakendoen van 21 juli 2019 gingen we in op de rol van banken in het voetbal en de overwegingen en consequenties van het beleid van Rabobank. Hoe kijken andere grootbanken hiernaar? Wat zijn de mogelijke consequenties voor het voetbal als banken zich terugtrekken?

Thomas van Zijl stelde de vragen, Jacqueline Zuidweg was de Zakenpartner deze woensdag. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je hier en is ook te beluisteren via jouw favoriete podcastplatform. Zoek op ‘Over sport en economie’.

Over voetbalcompetities in Europa

In Nederland hebben we er al twee ronden opzitten, in Engeland en Frankrijk één en vrijdag begint de hoogste voetbalcompetities in Duitsland en Spanje. Als er op 24 augustus om 18.00 uur wordt afgetrapt voor de Serie A wedstrijd Parma vs. Juventus zijn alle voetbalcompetities in West-Europa officieel van start gegaan.

De nationale leagues van de grote voetballanden blijven groeien. In totaal wordt er in het seizoen 2019/2020 € 28,4 miljard omgezet, een groei van 11%. De vijf grootste voetbalcompetities brengen meer dan 50% van dit totaal op. De Engelse Premier League steekt er ver bovenuit en tekent voor meer dan 20% van het totaal. EPL genereert dit seizoen bijna € 6 miljard aan inkomsten, waarvan € 3,2 miljard uit de verkoop van uitzendrechten. Het levert het Engelse topvoetbal een winst van € 6 miljard op.

In het sport & economie-item in BNR Zakendoen ging het op 14 augustus 2019 over de ontwikkeling van de grote voetbalcompetities in Europa. Ook aandacht voor de economie van de Eredivisie, die op de achtste plaats staat na Rusland en Turkije met een omzet van circa € 500 miljoen , die voor een belangrijk deel uit commercie en ticketverkoop bestaat en waar inkomsten uit uitzendrechten zijn gestabiliseerd. Was de € 1 miljard deal met Fox een verstandige beslissing of niet? Hoe reëel is de ambitie van de Eredivisie om de zesde voetbaleconomie van Europa te worden?

Thomas van Zijl stelde de vragen, Zakenpartner deze uitzending was Eline Leijten. De video van de uitzending is hier te bekijken en hier als podcast te beluisteren.