Over schoenen

De sportschoenenindustrie is een fascinerende wereld waar twee grote spelers de dienst uitmaken en andere partijen van verschillend formaat hun eigen plek innemen.

Mondiale spelers Nike en adidas zijn geraakt door Covid-19: door het sluiten van winkels én door het stilleggen van de productie in China. Toch zijn de resultaten van vorig jaar bijna geëvenaard: de enorme groei van online-sales maakte bijna alles goed.

Ook andere merken hadden last van corona. Under Armour staat onder druk en stootte verschillende grote sponsorcontracten af. Reebok heeft het al jaren zwaar. Het werd in 2006 voor $ 3,8 miljard gekocht door adidas en staat al enige tijd in de verkoop, volgens analisten voor een bedrag van $ 2,4 miljard.

Een merk dat tegen de trend ingaat is Puma. Zij investeren volop in productontwikkeling en marketing. In de Verenigde Staten met name in de NBA als sport- en lifestyle platform. Puma werkt samen met Roc Nation, het sportmarketing bureau van rapper Jay-Z die is aangesteld als creative director. In Europa ligt de focus op voetbal met Neymar Jr. als nieuw uithangbord. De samenwerking van de Braziliaan met Nike werd twee jaar voor de afloop van het contract beëindigd. Het sportmerk wilde hier vanaf, waarom is niet duidelijk.

Roger Federer nam zelf afscheid van Nike. Zwitsers schoenenmerk On lijfde de tennisser in als aandeelhouder, ervaringsdeskundige en ambassadeur.

In het voetbal richten Nike en adidas zich op de grote clubs en spelers en zijn er partnerships met nationale voetbalfederaties. Spelers zijn belangrijk als ambassadeur, ook vanwege het bereik dat ze hebben via hun eigen digitale kanalen.

De sponsorvergoedingen voor de top van het Europese voetbal gaan nog steeds omhoog en er wordt veel aandacht besteed aan design en merchandising. Clubs en bonden die niet tot de top behoren, krijgen steeds minder: wat gratis kleding, korting op inkoop en kick-backs op verkochte merchandising. DHet grote geld gaat naar de grootste/rijkste clubs, het is een herkenbaar beeld voor ieder commercieel segment in het voetbal.

Een interessant onderdeel van de sportschoenenmarkt is die van de sneakers. Gympies is geen goede benaming meer voor deze lifestyle producten. De wereldwijde omzet in deze markt is $ 100 miljard per jaar, waarvan $ 6 miljard in ‘vintage’ (gebruikte) schoenen.

Sites als GOAT.com en StockX.com hebben zich hierin gespecialiseerd. GOAT trok onlangs extra investeringskapitaal aan om de verdere groei te stimuleren. Op verkoopplatform eBay wordt iedere dag 500.000 paar sneakers aangeboden en iedere anderhalve seconde een paar sneakers verkocht. Prijzen van bijzondere exclusieve modellen met een verhaal lopen op tot tienduizenden dollars. GOAT en eBay bieden een speciale service die de echtheid van de aangeboden schoenen garandeert.

De sneakers-markt zal zich in de komende jaren exponentieel blijven ontwikkelen, onder meer doordat merken steeds meer (tijdelijke) allianties zullen aangaan met artiesten, atleten, mode-ontwerpers en merken. Zoals adidas en Lego, Under Armour en Steph Curry en Nike en Drake.

In BNR Zakendoen  #sporteconomie ging het op 2 december 2020 over schoenen. De podcast van de uitzending met vragen van Thomas van Zijl kun je hier terugluisteren.

Over sport en activisme

De boodschap van de antiracisme protesten wordt overgenomen door de sportwereld. Atleten, sportorganisaties en sponsors spreken zich uit tegen racisme en ongelijkheid. Dat is belangrijk, omdat bekende sporters een rolmodel zijn en heel veel mensen inspireren en tot denken aanzetten.

Er is een enorme geschiedenis van sporters die de aandacht vestigen op sociaal-maatschappelijke issues zoals Tommie Smith en John Carlos tijdens de medaille-ceremonie van 200 meter van de Olympische Spelen in 1968. Het was een Black Lives Matter-statement avant la lettre. De beide mannen werden verbannen uit het Olympisch dorp. Ook nu nog is het IOC tegenstander van het uiten van politieke statements tijdens de Spelen. Sportorganisaties zoals de Bundesliga en de Premier League gaan hier veel sensitiever mee om.

Dat geldt ook voor de NFL. In 2016 reageerde de sportorganisatie meedogenloos op het statement dat Colin Kaepernick en twee andere sporters maakten. Kaepernick kreeg geen contract meer en was sindsdien clubloos. Nike ontfermde zich over hem, Kaepernick werd in 2018 het gezicht van de Nike Just Do It!-campagne. Het is mooi om te zien dat knielen nu een herkenbaar en veelgebruikt gebaar is geworden om je betrokkenheid tot uiting te brengen.

Een merk is een verzameling van associaties en beelden in hoofden van mensen. Als een merk een opvatting heeft en stelling neemt, versterkt dat het merkbeeld. Het kan ook betekenen dat groepen mensen zich van je vervreemden en zich van je afwenden. In het geval van Nike leverde de Kaepernick-campagne niet alleen enorm veel exposure en een stijging van de beurswaarde op (na een aanvankelijke dip van een dag), maar ook meer loyale ‘fans’ en een enorme stijging van de verkoop van producten.

Dat inzichten en opvattingen veranderen, laat bijvoorbeeld Michael Jordan zien, die zich 25 jaar geleden verre hield van politieke uitspraken of stellingname met als motto “Republicans buy sneakers too”. Ook Jordan neemt nu stelling en doneerde $ 100 miljoen dollar voor verschillende NGO’s.

Nike kwam vorige week met een krachtige antiracisme campagne met een 1-minuut durende social media-post. Concurrent adidas likete de campagne met als onderliggende boodschap: alleen samen kunnen we dit veranderen. Ik vind het een krachtig signaal als een grote speler zijn allergrootste concurrent durft te volgen. Dan laat je zien dat er grotere zaken in het leven zijn dan jijzelf, zaken die alle aandacht verdienen.

Als je je uitspreekt, schept dat verplichtingen. Merken die een activistische houding aannemen, zoals bijvoorbeeld Unilever, Ben & Jerry’s, Dove, Patagonia en Nike, weten dat. Het betekent dat je je kwetsbaar moet kunnen opstellen en erkennen dat jezelf ook (nog) niet alles op orde hebt. Dan moet je handelen, want iedereen zal je houden aan de waarden die jezelf als norm hebt gesteld.

Op 10 juni 2020 ging het Sport & economie-item van BNR Zakendoen over sport en activisme. De uitzending onder leiding van Thomas van Zijl met als Zakenpartner Marry de Gaay Fortman is terug te luisteren via deze link.

Over de commerciële waarde van bad boys

Wat zijn bad boys in de sport? Je kunt daar allerlei definities op los laten. Het gaat in mijn optiek niet om excentriekelingen, het gaat ook niet over criminelen. Bad boys zijn de jongens die in hun sport de regels aan hun laars lappen. En dat blijven doen.

Voorbeelden van nu: Mario Balotelli. Die weer niet komt opdagen bij een training bij zijn huidige club Brescia (ondanks een salaris van € 1,2 miljoen euro). Conor McGregor, die regelmatig over de schreef gaat. Tennisser Nick Kyrgios is misschien wel het beste voorbeeld: nummer 40 van de wereld, die scheldt, drinkt, gooit, scheidsrechters beledigt, collega’s beschimpt, de ATP corrupt noemt en daarvoor geschorst wordt en enorme boetes moet betalen. Kyrgios wordt, net als Balotelli, gesponsord door Nike, dat vaker kiest voor sporters met een rafelrandje.

Voorbeelden uit het verleden zijn er te over zoals John McEnroe, Dennis Rodman en Vinnie Jones: voorbeelden van bad boys die ieder met hun eigen kwaliteiten altijd voor maximale sportprestaties zorgden.

Er zijn niet veel corporate merken die gebruik maken van deze atleten. Wel kunnen zij via de vele volgers op social media kanalen (Balotelli 9 miljoen en Kyrgios 1,4 miljoen op Instagram) hun persoonlijke merk vermarkten.

Bad boys zorgen voor publiciteit en vallen op. Dat zorgt dat ze ook na hun carrière interssant blijven, zeker als ze hun gedrag op het sportveld niet doorzetten. Ik geloof niet dat de meeste bad boys hun gedrag door een (marketing)strategie laten sturen. Het komt voort uit hun karakter en het beroep (topsport) dat ze beoefenen. Een beroep met continue druk en uitdagingen. Meestal verdwijnt het gedrag na hun topsportcarrière en kunnen ze door hun bekendheid een nieuwe carriere beginnen. McEnroe werd tennisanalist, Vinnie Jones werd acteur, ook voor goede doelen. Dennis Rodman werd peacemaker… Daarnaast hebben bad boys zoveel meegemaakt dat ze genoeg verhalen kunnen vertellen die interessant zijn als lezing, boek of film.

Zijn er eigenlijk ook bad girls? Ik kan ze niet verzinnen. Tonya Harding misschien, maar die werd vooral het slachtoffer van haar omgeving in plaats van haar eigen gedrag.

BNR Zakendoen #sporteconomie ging op 3 juni 2020 over de commerciële waarde van bad boys. De uitzending met Thomas van Zijl kun je hier terugluisteren.

Over mensen en grenzen in de atletiek

In BNR Zakendoen ging het op 8 mei 2019 over opvallende ontwikkelingen in de atletiek. De Zuid-Afrikaanse atlete Caster Semenya is op grond van een uitspraak van het internationale sportarbitrage instituut CAS verplicht om testosteron verlagende medicijnen te gebruiken indien zij aan IAAF atletiekwedstrijden wil blijven deelnemen. Een ingewikkeld ethische, medische en juridische kwestie waar veel over wordt gedebatteerd. In BNR Zakendoen bespraken we commerciële implicaties. Wat betekent dit voor sponsors? Is een sportdiscipline die wordt gedomineerd door één persoon minder aantrekkelijk voor het bedrijfsleven?

De rode draad in de uitzending was het stellen en het verleggen van grenzen. Dat laatste wil marathonloper Eliud Kipchoge doen, door als eerste mens een marathon onder de twee uur te lopen. Twee jaar geleden lukte dat bijna op het circuit van Monza. Dit jaar gaat Kipchoge, gesponsord door NN en Nike, een poging wagen in Londen. Het evenement zal wereldwijd worden verspreid en wordt mogelijk gemaak door Ineos, het chemische concern van de Britse miljardair Jim Ratcliffe.

Thomas van Zijl stelde de vragen met als afsluiter ‘Wat doet Ajax vanavond?’. Inmiddels kennen we het verdrietige antwoord op die vraag…

De uitzending is hier te bekijken en als podcast te beluisteren via deze link.

Over wat je zou doen als je Frenkie zou zijn

Het merk ‘Frenkie de Jong’ is een merk in ontwikkeling. Een merk dat inmiddels al 1,9 miljoen volgers op Instagram heeft. Max Verstappen heeft er 2 miljoen.

Hoe belangrijk is het voor een topsporter om zijn merk te bouwen? Wat moet je daarvoor doen? Wat kun je daarmee doen? Moet je het wel willen?

Gaat het om geld of gaat het om veel meer? Wat kun je als topsporter die door velen als een held of idool wordt gezien voor anderen en voor de wereld betekenen?

Het sport & economie item in BNR Zakendoen ging op woensdag 24 april over de personal branding van sportsterren en de kansen en mogelijkheden van het ‘nieuwe merk’ Frenkie de Jong. Presentator Thomas van Zijl stelde de vragen.

Een artikel en de uitzending is te vinden op de site van BNR. De podcast van de uitzending kun je terugluisteren kan via deze link.

Speelt De Jong volgend jaar met ‘Frenkie’ op zijn Barcelona-shirt?

Als het aan kledingsponsor Nike ligt speelt Frenkie de Jong volgend jaar met zijn voornaam op zijn rug in plaats van met zijn achternaam. ‘Frenkie’ dus, en niet ‘De Jong’. Waarom is dat precies en wat schiet de middenvelder van 75 miljoen euro daarmee op? Sportmarketeer Marcel Beerthuizen geeft in Langs de Lijn en Omstreken tekst en uitleg.

Het item uit NPO Radio1 Langs de Lijn En Omstreken van 7 februari 2019 kun je hier beluisteren.

Over sport en politiek

Sport en politiek: twee werelden die volgens sommigen nooit met elkaar verbonden mogen worden. Sport zou zich niet als politiek instrument moeten laten gebruiken.

De globalisering en de enorme groei van de aandacht voor sport bij liefhebbers en investeerders zorgen ervoor dat sport steeds vaker onderdeel wordt van politieke onderwerpen.

Moet de sport zich afzijdig houden van alles wat met politiek te maken heeft? Of is dat nooit het geval geweest en moeten, juist nu, sport, sporters en sponsors zorgvuldiger nadenken over hun rol en keuzes.

Een aantal actuele ontwikkelingen (de finale van de Supercoppa d’Italia in Saoudi-Arabië, een trainingskamp van PSV in Quatar en een NBA-wedstrijd in Londen) waren de aanleiding om op 16 januari 2019 in het sport & economie-item in BNR Zakendoen aandacht te besteden aan dit interessante onderwerp.

Thomas van Zijl stelde zoals altijd de vragen, Talitha Muusse was de Zakenpartner deze uitzending, die werd uitgezonden vanaf de Infratech 2019 beurs in Ahoy Rotterdam.

De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.

Over sport en economie in 2018

In de laatste uitzending van het sport&economie-item in BNR Zakendoen in 2018 keken we terug op de ontwikkelingen in het jaar 2018. Welk beeld blijft erover van dit jaar vanuit internationaal en nationaal perspectief? Hoe zit het met de investeringen van de tech bedrijven in sport? Hoe heeft de Just Do It-campagne van Nike met Colin Kaepernick zich ontwikkeld? Hoe zit het met de internationalisering van nationale voetbalcompetities als La Liga? 

Thomas van Zijl stelde de vragen. Talitha Muusse was deze uitzending de Zakenpartner.

Je kunt de uitzending hier terugkijken of hier beluisteren als podcast.

Over de macht van mondiale sportsterren

In BNR Zakendoen ging het op 17 oktober over The Match tussen Tiger Woods en Phil Mickelson. Deze bijzondere golfwedstrijd (‘VIP en PPV only’) was aanleiding om in een breder perpectief te praten over de toenemende macht van mondiale sportsterren die niet langer alleen over sport praten, maar zich ook mengen in discussies over politiek en samenleving. Daarnaast zijn zij in staat, met dank aan social media, hun status op allerlei manieren te vermarkten.

Hoe komt het dat de macht van de supersterren in de sport zo enorm is gegroeid? Welke uitdagingen brengt dit met zich mee voor sportorganisaties? Hoe gaan sponsors hier mee om? Wat te doen ingeval van conflicten en schandalen?

Presentator en sportkenner Thomas van Zijl stelde de vragen, Jacqueline Zuidweg, voormalig Zakenvrouw van het Jaar 2012, was de Zakenpartner deze uitzending.

De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.