Over het uitstellen van de Olympische Spelen

De vlam blijft in Japan. En ook volgend jaar is de officiële naam ‘Olympische Spelen Tokio 2020’. Dat zijn de enige twee zekerheden (?) nadat het IOC dinsdag jl. besloot het grootste evenement ter wereld uit te stellen.

De cijfers van de Spelen

De cijfers van het grootste sportevenement ter wereld op een rij. Om te beginnen met de cijfers van Japan. Naast de lokale organisatiekosten van € 6 miljard heeft de Japanse overheid nog eens zo’n € 20 miljard euro in de infrastructuur geïnvesteerd.

Het organisatiebudget moet gedekt worden door lokale sponsors en kaartverkoop en een bijdrage van het IOC aan het Local Organizing Committee (LOC). De lokale sponsorwerving was erg succesvol en heeft € 3 miljard opgebracht. De kaartverkoop moet voor € 750 miljoen zorgen. De bijdrage van het IOC aan het LOC is ook € 750 miljoen.

De cijfers van het IOC

Het Internationaal Olympisch Comité weet alles van het vermarkten van hun product. De belangrijkste bronnen van inkomsten zijn uitzendrechten en sponsoring. De uitzendrechten voor deze Olympiade zijn verkocht voor € 4 miljard. De belangrijkste mediapartner is het Amerikaanse NBC dat voor de periode tussen 2011 en 2020 voor drie Zomerspelen en twee Winterspelen een contract met een waarde van € 4 miljard overeenkwam. Het tweede belangrijke netwerk is Discovery Networks (waar o.a. Eurosport onder valt) die de Europese rechten voor twee Zomer- en twee Winterspelen voor € 1,3 miljard kocht

Dan is er nog het sponsorprogramma van het IOC. De totale fee van de 14 TOP sponsors is opgeteld zo’n € 1,8 miljard per Olympiade. TOP sponsors betalen gemiddeld € 100 miljoen voor vier jaar. De contracten worden veelal voor een langere periode overeengekomen. Er zijn sponsors die een deel in kind (in natura) betalen door het leveren van producten en diensten. Partijen die hun producten mogen verkopen tijdens de Spelen, zoals Coca-Cola, betalen meer. Coke is al sinds Amsterdam 1928 aan de Spelen verbonden. Onlangs verlengde het frisdrankmerk de sponsorovereenkomst voor de periode na Tokio en stond daarbij ook een nieuwe partij toe in de categorie ‘non-alcoholic beverages‘. Het zuivelbedrijf China Mengniu Dairy is van 2021 tot en met 2032 toegetreden als de officiële zuivelsponsor van de Spelen. Beide bedrijven betalen tezamen naar schatting € 2,75 miljard in de komende twaalf jaar.

De gevolgen van het uitstel voor Japan

Het berekenen van de financiële impact van het uitstellen van de Spelen is een complexe zaak. De Kansai University heeft berekend dat het uitstel van de Olympische en Paralympische Spelen de Japanse overheid ongeveer € 5,4 miljard gaat kosten.

De huizen die het Olympisch dorp vormen waren al verkocht en zouden na de Paralympische Spelen worden opgeleverd. Dat moet dus worden opgelost. Ander onderdak van 11.000 atleten en begeleiders zal niet eenvoudig te organiseren zijn. Uitstel ligt hier ook voor de hand. Dan is er nog de impact op het toerisme. Effectenhuis Nomura Securities schatte de opbrengsten uit toerisme door de Spelen op circa € 2 miljard. De vraag is of de aantrekkingskracht van de Spelen op toeristen zal afnemen. Het is niet ondenkbaar dat er een trend ontstaat dat mensen veel minder intercontinentaal gaan reizen. Japan is overigens niet afhankelijk van toerisme, dat 0,8% van het BBP uitmaakt.

De gevolgen van het uitstel voor het IOC

Het IOC zegt over een noodfonds van een miljard te beschikken om de gevolgen van het uitstel te kunnen opvangen. Men heeft zich daarnaast voor € 20 miljoen verzekerd tegen calamiteiten. Er zijn meer partijen die dat hebben gedaan. De Duitse verzekeraar Müncher Ruck heeft volgens eigen zeggen honderden miljoenen euro’s aan annuleringsverzekeringen afgesloten. Of verzekeraars ook tot uitkering zullen overgaan, hangt af van specifieke polisvoorwaarden. En van de draagkracht van het conglomeraat van betrokken verzekeraars. Het verzekeringsdossier is hoe dan ook voer voor advocaten en juristen.

De gevolgen van het uitstel voor uitzendorganisaties

NBC-eigenaar Comcast kan zich vinden in het uitstel, maar wel met het verzoek de Spelen in de zomer te laten plaatsvinden en niet in de lente van 2021, wat volgens de laatste berichten een reële optie is. Het mediabedrijf had al 90% van de spotzendtijd verkocht voor meer dan € 1 miljard. Daarnaast zouden de Spelen deze zomer worden gebruikt voor de lancering van OTT streaming video dienst Peacock. Discovery geeft aan geen problemen te hebben met de aanpassing en verschuift zijn plannen door naar volgend jaar.

De gevolgen van het uitstel voor sponsors

Het verschuiven van de Spelen is voor de meeste sponsors het beste van alle kwaden. Campagnes waren al ontwikkeld en ingekocht, voor een groot deel zal ook dit worden doorgeschoven, als zal de verplaatsing voor een andere, wellicht meer ingetogen boodschap vragen. Datzelfde geldt voor de lokale Japanse sponsors. Kapitaalvernietiging is er zonder meer.

Voor de sponsors van lokale Olympische comité’s is het ingewikkelder. De meeste sponsorcontracten lopen af aan het einde van dit jaar, terwijl een belangrijk deel van de tegenprestaties (associatie, exposure, activaties en hospitality) niet zijn geleverd. Dat kan worden doorgeschoven en waarschijnlijk zullen sponsors daarmee genoegen nemen, ook omdat veel sportkoepels (en de bij hun aangesloten bonden) financieel onder druk komen te staan. Grote bedrijven zullen zich solidair tonen, zolang hun bedrijfsresultaten dat toelaten. Voor NOC*NSF wordt het een uitdaging de rechten van bestaande sponsors te vermengen met bedrijven die zich verbinden met het sponsorprogramma voor de periode 2021 – 2024, dat nog in ontwikkeling is.

In de Verenigde Staten is dit een groter probleem, omdat sponsoring van Team USA vanaf 2021 is gekoppeld aan de Olympische Spelen Los Angeles 2028. Zo loopt het contract met luchtvaartmaatschappij United Airlines af en gaat het nieuwe contract met concurrent Delta Airlines in op 1 januari 2021.

De gevolgen van het uitstel voor de sportwereld

Dan is er nog die andere grote uitdaging: het invullen van de sportkalender tot en met de nieuwe datum voor de Openingsceremonie. Wat gebeurt er kwalificaties, wat gebeurt er met reeds geplande mondiale evenementen in 2021 zoals het WK Atletiek en het WK Zwemmen? Wordt Tokio 2020 in 2021 in de lente of in de zomer gehouden? Er is gelukkig duidelijkheid over het uitstel. Maar er is nog heel veel te doen voor alle betrokken partijen. Het is een enorme driedimensionale puzzel met allemaal losse stukjes die op elkaar van invloed zijn.

Resultaat: een totale reset die alle bestaande verander-agenda’s overbodig maakt?

Het coronavirus zou wel eens voor een complete reset van de sportwereld kunnen zorgen. Een andere kijk op kalenders, andere organisatiestructuren, nieuwe business modellen, nieuwe samenwerkingsvormen tussen organisaties, overheden en bedrijfsleven. Het is nog te vroeg om te speculeren, niet om erover na te denken.

Luister terug. Of beter: luister alles terug

In BNR Zakendoen van 25 maart 2020 werden de effecten van het uitstellen van de Olympische Spelen geduid. De uitzending met Thomas van Zijl en Marcel Beerthuizen is terug te luisteren via deze link of via het BNR-platform.

De podcasts van alle uitzendingen van BNR Zakendoen Over sport en economie vind je hier of via je favoriete podcast app.

Toon me uw adviseur en ik zal zeggen wat voor een manager u bent

‘Iemand die zijn of haar kennis in dienst stelt van anderen en daarbij over het algemeen voor vele verschillende klanten werkt.’ Dat is het Wikipedia-lemma van een adviseur. Criticasters hebben een andere definitie. Volgens hen is een consultant ‘iemand die je horloge vraagt om je te vertellen hoe laat het is’.

Adviseurs komen in allerlei soorten en maten. Ze worden ingeschakeld om complexe problemen te duiden. Om een opinie te geven over een strategisch issue. Om een portfolio te analyseren. Om hun kennis over een markt over te brengen. Om hun netwerk in te zetten. Om inzicht te geven in de mores van een specifiek domein. Om creatieve oplossingen te bedenken voor een standaard probleem. Of eenvoudigweg werk te verrichten als tijd een issue is.

In alle disciplines van marketingcommunicatie zijn adviseurs actief. Met de versnippering en technologisering van het vakgebied is er steeds meer behoefte aan specialisten die managers kunnen bijstaan met diepgaande kennis die zij niet in huis hebben. Ik heb het niet wetenschappelijk onderzocht, maar mijn vermoeden is dat het percentage adviseurs in het vakgebied sponsoring veel lager is dan in andere disciplines. En ook lager is dan het ooit was. Midden jaren 90 hield de Vereniging Sponsoring Adviesbureaus Nederland, destijds een onderdeel van het GVR, een ‘volkstelling’ in de Beurs van Berlage. Meer dan 60 partijen kwamen opdagen, van éénpitters tot en met grote bureaus. De financiële omvang van de markt was kleiner dan nu, maar het aantal van toen gaan we nu niet meer redden.

Hoe komt dat? Volgens mij heeft zijn er twee belangrijke redenen. Het eerste is dat sponsoring een grote aantrekkingskracht heeft op bestuurders van bedrijven die het veel te leuk en interessant vinden het zelf te regelen. Van de selectie van de gesponsorde partij tot en met het afsluiten van de overeenkomst. Met als hoogtepunt de persconferentie en het ‘foto-moment’ met de bekende sporters of artiest. Een andere reden ligt bij sponsormanagers. Die hebben het gevoel dat zij degenen zijn die worden betaald om alle facetten van het vak te beheersen. Waar een marketing, brand of pr-manager aan de lopende band adviseurs inschakelt, vindt de sponsormanager dat hij het zelf allemaal moet kunnen.

Iedereen heeft baat bij iemand die je af en toe een spiegel voorhoudt, een visie uit een andere wereld geeft, jouw zekerheden op de proef stelt, je niet geëffende paden voorstelt die je zelf nooit had kunnen ontdekken. Vervolgens besluit je als manager op basis van alle beschikbare informatie en ideeën welke route je neemt. Heet zo’n wegwijzer adviseur, consultant of coach? De naam doet niet ter zake. Iedereen heeft baat bij iemand die je op belangrijke momenten precies kan vertellen hoe laat het is.

De exacte tijd:

Over de impact van het coronavirus

Wat de gevolgen van het coronavirus voor de sportwereld wordt deze week overduidelijk. Na het stilleggen van nationale competities en nationale en internationale sportevenementen, zijn er nu ook beslissingen genomen over grote aankomende sportevenementen. De lijst met evenementen die niet meer doorgaan of zijn uitgesteld, blijft groeien.

UEFA besloot Euro 2020 een jaar te verplaatsen. Een noodzakelijk besluit, de nationale competities gaan voor. Het zorgt er wel voor dat het grootste evenement van UEFA zijn plek in de kalender al heeft ingenomen. Inmiddels heeft FIFA moeten besluiten het WK voor clubteams te verplaatsen van zomer 2021 naar de zomer van 2022.

De impact is enorm. NOC*NSF becijferde dat het de sport in Nederland tot en met de zomer circa € 950 miljoen gaat kosten. In andere landen is de impact minstens zo groot, alleen in het voetbal al. In veel landen grijpt de overheid in door het bedrijfsleven en dus ook de sportwereld te ondersteunen.

Eén ding heeft deze crisis glashelder gemaakt: het besef dat sport op dit moment volstrekt onbelangrijk is.

Mensen op zoek naar ontspanning en momenten om even te kunnen ontsnappen aan de dagelijkse druk kunnen nog steeds bij een paar sporten terecht: eSports gaan voor een belangrijk deel door, zoals Max Verstappen die laat zien ook in een simulator hard te kunnen racen. Datzelfde doen vele wielrenners op Zwift. Het Kandidatentoernooi van het WK Schaken is in volle gang, met strikte gezondheidsregels omgeven. Het wordt gespeeld in het Russische Jekatarinenburg met de Nederlander Anish Giri als een van de acht deelnemers. Via verschillende sites zijn de partijen goed te volgen.

Inmiddels schieten de initiatieven om mensen een hart onder de riem te steken als paddenstoelen uit de grond, of het nu fitness vanaf een balkon is of een bijzondere wedstrijd die NBA-sterren willen spelen.

Het IOC wil er nog niet aan dat de Olympische Spelen in juli nooit de glans kunnen hebben die bij het evenement hoort. Door uitgestelde kwalificatietoernooien en de lockdownmaatregelen in verschillende landen is van een gelijke voorbereiding geen sprake meer. Laat de Olympische Spelen van Tokio het feest worden waar de hele wereld de slachtoffers gedenkt en de overwinning op het coronavirus viert. Hopelijk kan dat nog in 2020.

In BNR Zakendoen #sporteconomie ging het op 18 maart over de impact van het coronavirus op de sportwereld. Thomas van Zijl stelde de vragen. De uitzending is terug te luisteren via deze link.

Bijschrift bij de foto: de meeste toeschouwers bij een wedstrijd in de hoogste Japanse voetbalcompetitie, op zondag 23 februari in Kobe, droegen een mondkapje.

‘Ik vrees voor EK en ben ook bang voor Olympische Spelen’

Op maandag 16 maart stond het Sportforum van Langs de Lijn En Omstreken op Radio 1 volledig in het teken van het corona virus. Met social distancing: twee fysieke en twee virtuele gasten in de studio. Met aan de telefoon Jacco Swart, directeur van de European Leagues, die in NRC al zijn visie gaf op de ontwikkelingen.

De gasten van deze editie waren Volkskrant-journalist Robèrt Misset, wielercommentator van de NOS Gio Lippens, Samantha van Wijk van NUsport en sportmarketeer Marcel Beerthuizen.

De uitzending is terug te luisteren via deze link.

Over innovatie en sponsoring

De uitzending van BNR Zakendoen #sporteconomie van 11 maart 2020 begon met een vraag over het Corona-virus, dat de Nederland steeds meer in zijn greep krijgt. Een origineel antwoord kwam er niet, iedereen wacht af en volgt de leidende instanties. Daarna ging het over innovatie in de sport. Belangrijk om verschil te maken daar waar het om duizendsten van een seconde en millimeters gaat die het verschil tussen goud en zilver kunnen bepalen. In Nederland zijn we actief op dit terrein. Sportinnovator, TU Delft Sports Engineering Institute en Inno4Sports zijn organisaties met verschillende achtergronden die door middel van public private partnerships tussen de overheid, de wetenschap en het bedrijfsleven verschil willen maken. Niet alleen in de topsport maar ook in de samenleving.

In Tokio (als het…) maken we hopelijk verschil met een baanfiets en een koelpetje. De klapschaats is een mooi voorbeeld hoe een innovatie soms een eeuw op zich kan wachten tot het wordt uitgevoerd.

DSM en AkzoNobel zijn voorbeelden van bedrijven die innovatie in de sport gebruiken om hun kennis en inventiviteit tastbaar te maken en daarmee aansprekende verhalen te vertellen. Dat is niet geheel zonder risico’s, zoals DSM in 2012 meemaakte met een roeiboot die zij hadden ontwikkeld en die twee weken voor de Olympische Spelen in Londen werd ingeruild.

Presentator Thomas van Zijl kreeg een tikkie en stelde de vragen, Maria van der Heijden van MVO Nederland vulde aan.

Link naar de video van de uitzending.

Link naar de podcast.

Over de impact van privacyregels

Voor het ter beschikking stellen van persoonsgegevens aan sponsors TennisDirect en Nederlandse loterij kreeg tenniskoepel KNLTB een zware boete van de Autoriteit Persoonsgegevens. Het moet een wake-up call zijn voor de sportwereld, de AP houdt meer sportorganisaties in de gaten.

De KNLTB stelt zich op het standpunt dat zij een gerechtvaardigd belang heeft om leden voordelen te bieden. De AP oordeelde anders. Het is jammer dat zij een non-profit als voorbeeld stelt in plaats van de wens van de Tweede Kamer uit te voeren door voor te lichten en hulpvaardig te handhaven.

Naast het verzoek van de Tweede Kamer hebben sportorganisaties in het Sportakkoord van het ministerie van VWS de opdracht gekregen om op zoek te gaan naar andere financieringsbronnen om de sport toegankelijk te houden voor iedereen. Data van leden en fans zijn een belangrijke asset in het aantrekken van partners.

Privacy in de sport kwam ook ter sprake in de commercials die de nieuwe Eredivisie sponsor Deliveroo op SuperSunday op 1 maart uitzond. ‘Live beelden van etende mensen in het stadion, mag dat wel?’, was de vraag op social media. Twee jaar geleden deed Thuisbezorgd een soortgelijke activatie. Door het kopen van een kaartje staat de bezoeker dit soort openbaarmaking toe was destijds de rechtvaardiging. Inmiddels is privacy een veel heter issue en zijn er meer regels gekomen.

Het betekent in ieder geval dat veelal onbemiddelde sportorganisaties moeten investeren in middelen en mensen voor het privacy-dossier. Dat vraagt niet om uitzondering, wel om samenwerking door de sport zelf en begeleiding van controlerende instanties om de sport aantrekkelijk en toegankelijk te houden voor mensen en bedrijven.

Thomas van Zijl stelde de vragen, de Zakenpartner deze uitzending was Josje Damsma van CrossOver.

De uitzending is terug te vinden als video en als podcast.