Over NFT’s

Het verzamelen van plaatjes en bijzondere items heeft in de sportwereld een nieuwe dimensie gekregen door de opkomst van NFT’s. NFT staat voor Non-Fungible Token, dat is een crypto grafische vastlegging van uniek items of momenten waarbij gebruik wordt gemaakt van blockchain technologie.

NFT’s verschijnen in allerlei vormen. CryptoKitties waren een van de eerste NFT’s, uitgebracht door het het Canadese bedrijf Dapper Labs. Inmiddels zijn er kunstwerken, Tweets, muziekwerken en videogame characters als NFT uitgebracht en verkocht.

Ook de sportwereld heeft de commerciele mogelijkheden van NFT’s ontdekt. Het meest aansprekende voorbeeld op dit moment zijn de NBA Top Shots. Het gaat hierbij om bijzondere momenten uit het basketbal die door liefhebbers, investeerders en speculanten kunnen worden gekocht op het door Dapper Labs ontwikkelde platform. Er zijn unieke NFT’s, zoals de Genesis Ultimate Tier van een dunk van LeBron James die inmiddels al meer dan $ 200.000 heeft opgebracht.

Je kunt ook NBA Top Shots van een dollar kopen waarvan er tienduizend ‘unieke’ exemplaren zijn. De sales van deze nieuwe vorm van sportplaatjes komt overeen met de wijze waarop dat in games als Fortnite en FIFA wordt gedaan: met Packs, Drops en speciale limited editions. Fans worden opgeroepen hun fan-ship duidelijk te maken met hun eigen unieke collectie. De NBA verleent haar officiële licentie aan de momenten, een deel van de opbrengst gaat naar de speler en zijn club. Het is een vorm van marketing waar de Amerikaanse sport in excelleert. NBA Top Shots is in oktober 2020 gelanceerd en inmiddels is via dit platform meer dan $ 400 miljoen omgezet.

De interesse is ook beïnvloed door Covid-19. De aandacht voor digitale marktplaatsen is enorm toegenomen, er is kapitaal, er zijn fans en er is de kans dat jouw verzameling meer waard kan worden, zeker als een eerstejaars ‘Rookie’ later uitgroeit tot een wereldspeler. Overigens is er ook een hausse in de traditionele papieren sportplaatjes. Unieke exemplaren verwisselen voor miljoenen dollars van eigenaar.

NFT’s zijn een nieuwe manier om specifieke items in geld om te zetten, vandaar dat de sportwereld hierop duikt. Ook in Nederland verschijnen de eerste initiatieven, o.a. van het platform Momentible.

Is dit een tijdelijke opleving, een ‘bubble’ die op zeker moment gaat ontploffen? De blockchain zorgt in ieder geval voor de uniciteit van het specifieke token. Hoelang de gebruikte technologie (dat is bij Top Shots de blockchain van de Ethereum munt) blijft bestaan, weet niemand. Het verzamelen van sportmemorabilia is al meer dan honderd jaar oud en bijzondere exemplaren behouden altijd hun waarde. Place your betts…

De podcast van de uitzending van BNR Zakendoen over NFT’s vind je hier.

Over schoenen

De sportschoenenindustrie is een fascinerende wereld waar twee grote spelers de dienst uitmaken en andere partijen van verschillend formaat hun eigen plek innemen.

Mondiale spelers Nike en adidas zijn geraakt door Covid-19: door het sluiten van winkels én door het stilleggen van de productie in China. Toch zijn de resultaten van vorig jaar bijna geëvenaard: de enorme groei van online-sales maakte bijna alles goed.

Ook andere merken hadden last van corona. Under Armour staat onder druk en stootte verschillende grote sponsorcontracten af. Reebok heeft het al jaren zwaar. Het werd in 2006 voor $ 3,8 miljard gekocht door adidas en staat al enige tijd in de verkoop, volgens analisten voor een bedrag van $ 2,4 miljard.

Een merk dat tegen de trend ingaat is Puma. Zij investeren volop in productontwikkeling en marketing. In de Verenigde Staten met name in de NBA als sport- en lifestyle platform. Puma werkt samen met Roc Nation, het sportmarketing bureau van rapper Jay-Z die is aangesteld als creative director. In Europa ligt de focus op voetbal met Neymar Jr. als nieuw uithangbord. De samenwerking van de Braziliaan met Nike werd twee jaar voor de afloop van het contract beëindigd. Het sportmerk wilde hier vanaf, waarom is niet duidelijk.

Roger Federer nam zelf afscheid van Nike. Zwitsers schoenenmerk On lijfde de tennisser in als aandeelhouder, ervaringsdeskundige en ambassadeur.

In het voetbal richten Nike en adidas zich op de grote clubs en spelers en zijn er partnerships met nationale voetbalfederaties. Spelers zijn belangrijk als ambassadeur, ook vanwege het bereik dat ze hebben via hun eigen digitale kanalen.

De sponsorvergoedingen voor de top van het Europese voetbal gaan nog steeds omhoog en er wordt veel aandacht besteed aan design en merchandising. Clubs en bonden die niet tot de top behoren, krijgen steeds minder: wat gratis kleding, korting op inkoop en kick-backs op verkochte merchandising. DHet grote geld gaat naar de grootste/rijkste clubs, het is een herkenbaar beeld voor ieder commercieel segment in het voetbal.

Een interessant onderdeel van de sportschoenenmarkt is die van de sneakers. Gympies is geen goede benaming meer voor deze lifestyle producten. De wereldwijde omzet in deze markt is $ 100 miljard per jaar, waarvan $ 6 miljard in ‘vintage’ (gebruikte) schoenen.

Sites als GOAT.com en StockX.com hebben zich hierin gespecialiseerd. GOAT trok onlangs extra investeringskapitaal aan om de verdere groei te stimuleren. Op verkoopplatform eBay wordt iedere dag 500.000 paar sneakers aangeboden en iedere anderhalve seconde een paar sneakers verkocht. Prijzen van bijzondere exclusieve modellen met een verhaal lopen op tot tienduizenden dollars. GOAT en eBay bieden een speciale service die de echtheid van de aangeboden schoenen garandeert.

De sneakers-markt zal zich in de komende jaren exponentieel blijven ontwikkelen, onder meer doordat merken steeds meer (tijdelijke) allianties zullen aangaan met artiesten, atleten, mode-ontwerpers en merken. Zoals adidas en Lego, Under Armour en Steph Curry en Nike en Drake.

In BNR Zakendoen  #sporteconomie ging het op 2 december 2020 over schoenen. De podcast van de uitzending met vragen van Thomas van Zijl kun je hier terugluisteren.

Over presidenten en sport

Op de dag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen ging het in BNR Zakendoen #sporteconomie over de rol van sport in het leven en leiderschap van het hoogste ambt in de Verenigde Staten.

In hun jonge (studenten)leven beoefenen de leiders van de VS allerlei sporten, zoals American football en basketbal. Als ze eenmaal het hoogte ambt bekleden, speelt men vooral golf, alhoewel er ook nog wel eens een balletje door een ring wordt gegooid.

Verschillende Amerikaanse presidenten zijn van grote invloed geweest op de sportwereld in hun land. Teddy Roosevelt zorgde er begin vorige eeuw voor dat American football niet ten onder ging aan de vele kritiek die er was vanwege 13 doden in één seizoen. Zijn initiatief betekende ook het begin van de NCAA, de National Collegiate Athletic Association die nog steeds allerlei competities tussen universiteiten organiseert en waar vele jonge atleten hun talent kunnen ontwikkelen.

In de Tweede Wereldoorlog was het Franklin Roosevelt die ervoor zorgde dat de clubs van de MLB bleven spelen. In een brief aan de toenmalige commissioner schreef hij: “I honestly feel that it would be best for the country to keep baseball going. There will be fewer people unemployed and everybody will work longer hours and harder than ever before. And that means that they ought to have a chance for recreation and for taking their minds off their work even more than before.” Omdat vrijwel alle jonge mannen waren opgeroepen voor het leger of de oorlogsindustrie contracteerden de toenmalige clubs onder meer een 15-jarige pitcher en een buitenvelder met één arm.

Dwight Eisenhower, Richard Nixon en JImmy Carter zetten sport in als politiek middel. Eisenhower wilde in de jaren 50 de relatie met de Sovjet-Unie verbeteren door het nationale ijshockeyteam demonstratiewedstrijden in Moskou te laten spelen. Het werd geen succes. Nixon had dat wel door het tafeltennisteam naar China te zenden. Het leidde uiteindelijk tot het eerste officiële bezoek van een Amerikaans staatsman aan de Volksrepubliek; het woord ‘pingpongdiplomatie’ was geboren. In 1980 besloot Jimmy Carter de Olympische Spelen in Moskou te boycotten als protest tegen de Russische inval in Afghanistan.

John F. Kennedy en Ronald Reagan hebben grote invloed gehad op de commerciële ontwikkeling van profsporten. Kennedy nam het initiatief voor de Sports Broadcast Act waardoor de NFL de rechten van wedstrijden gebundeld kon verkopen. Dat zorgde voor veel meer inkomsten dan de afzonderlijke contracten van clubs met lokale stations. De 1984 Cable Act van Reagan zorgde voor een soortgelijke ontwikkeling op het terrein van kabeltelevisie. Deze 40e president zorgde ook voor een belastingvoordeel voor de ontwikkeling van stadions, waardoor lokale overheden onder betere voorwaarden konden investeren.

Kennedy zette zich ook in voor de integratie van zwarte spelers, Nixon en Hillary Clinton ontwikkelden beleid om de gelijkheid van mannen en vrouwen in de sport te bewerkstelligen.

Was het tot voor kort een eer om als sportkampioen naar het Witte Huis te komen, onder de Trump-administratie is dat allemaal anders geworden. Ook op dit terrein heeft hij voor verdeeldheid gezorgd tot en met het uitschelden van sporters aan toe. Trump heeft veel tegenstanders zoals LeBron James en Megan Rapinoe, maar ook voorstanders. Wielrenner en Trump-aanhanger Quinn Simmons werd vorige week door zijn werkgever Trek-Segafredo geschorst vanwege een als racistisch aangemerkte ‘Trump-tweet’.

Zo is de verdeeldheid ook doorgedrongen in de sportwereld, een wereld die toch vooral het symbool van gelijkheid en verbinding zou moeten zijn.

Stel dat Trump en Biden het op het sportveld tegen elkaar zouden moeten opnemen, waar zou dat dan zijn en wat zou de vermoedelijke uitslag worden? Zowel Biden als Trump zijn enthousiaste golfers. Biden heeft handicap 6.8 maar leverde in 2018 zijn laatste kaart in. Trump geeft 2.8 op als handicap, wat vele kenners die hem hebben zien spelen betwijfelen. Biden vs. Trump zou een wedstrijd moeten worden met heel veel referees, die de regels bewaken om onsportief gedrag te voorkomen. Als dat gebeurt heb ik het sterke vermoeden dat Biden gaat winnen.

Op Election Day 4 november 2020 ging het in BNR Zakendoen #sporteconomie over presidenten en sport. De podcast van de uitzending is terug te luisteren via deze link.

Over een reus die hier maar niet wakker wordt

Zoals de meeste grote sporten, is ook het Amerikaanse basketbal weer van start gegaan. Alle 22 teams van de NBA zijn samengebracht in Disney World in Orlando en leven, trainen en spelen daar hun wedstrijden in een ‘Disney-bubble’. Er zijn geen toeschouwers op de tribunes, maar de wedstrijden worden met meer (robot) camera’s dan ooit in beeld gebracht. Via Microsoft ‘Togehter Mode’ zijn 320 fans zichtbaar op schermen rond het veld. Het uitspelen van de competitie tot en met 13 oktober a.s., de dag dat een eventuele Game 7 van de play-offs is gepland, kost $ 150 miljoen.

Commissioner Adam Silver schat dat de schade van Covid-19 een miljard dollar bedraagt. Niet spelen zou een nog grotere schade opleveren, ook aan uitzendorganisaties als ESPN (eigendom van Disney) dat veel voor de rechten betaalt maar ook verdient via de verkoop van reclame en tv-sponsoring. NBA neemt qua opbrengsten van de verkoop van uitzendrechten de derde plaats in van sportorganisaties, na de NFL en de Engelse Premier League.

De NBA staat volop in de belangstelling, ook door het succes van de ESPN/Netflix-serie The Last Dance over het laatste seizoen (1997/1998) van het dreamteam van de Chicago Bulls met superstar Michael Jordan. De serie laat zien dat het Amerikaanse Olympische Dream Team dat in 1992 deelnam aan de Olympische Spelen van Barcelona de NBA en zijn sterren vol in de spotlichten zette. Vanaf dat moment is niet alleen de Verenigde Staten maar ook de rest van de wereld veroverd, met China als grootste markt. NBA is lifestyle geworden; de merken van de teams en de atleten en shirts, shorts en basketbalschoenen is verbonden met de cultuur van de straat en kom je overal ter wereld tegen.

NBA-basketbal is wellicht de meest ideale commerciële sport die er is. De spelers zijn indrukwekkende sporters die hun atletische vermogen tonen, wedstrijden hebben een hoog tempo met veel scores en met zijn vele commercial breaks is een wedstrijd een ideale omgeving voor reclame, sponsoring en andere merkbelevenissen.

Ondanks onze fysieke voordelen (Nederlanders zijn het langste volk ter wereld) en de interesse in basketbal lukt het maar niet om basketbal in Nederland te laten floreren. Dat was ooit anders. In de jaren 70 en 80 markeerden zaalsporten het begin van moderne sportsponsoring en basketbal nam een prominente plaats in. Parker Leiden, Levi’s Flamingo’s, Nashua Den Bosch, de Haarlemse Basketball Week werden volop gevolgd door de media en dat trok publiek, tv-kijkers en sponsors. Vanaf het begin van deze eeuw nam de aandacht voor basketbal af: minder wedstrijdbeelden op Studio Sport, door vrijwilligers gerunde organisaties, enorme concurrentie op het gebied van sponsoring: de sleeping giant die basketbal heet, wordt maar niet wakker.

Een samenwerking van de Dutch Basketball League met de Belgische EuroMillions Basketball League zou een oplossing kunnen zijn om de sport aantrekkelijker te maken. Een andere route is de talent-route à la het Bankras-model uit het volleybal. Nederlandse jeugdteams presteren goed al is door de aantrekkingskracht van de Amerikaanse colleges het moeilijk om talenten in Nederland te houden. Een nieuwe Rik Smits of Francisco Elson of, beter nog, een succesvol Oranje kunnen voor aandacht zorgen. De snelste route om de reus te laten ontwaken is mogelijk het 3×3 basketball dat onderdeel is van de Olympische Spelen en waar Nederlandse mannen en vrouwen zich nog voor kunnen kwalificeren.

Op 5 augustus ging het in BNR Zakendoen #sporteconomie over basketbal, de reus die hier maar niet wil ontwaken. De podcast van de uitzending is hier te beluisteren.

Graag ook aandacht voor het goede artikel dat Marcel Blijlevens over basketbal schreef, dat vind je hier.

Over vrijheid en gebondenheid in de sport

Chinese bedrijven nemen een steeds grotere positie in als sponsor van grote sportorganisaties en -evenementen. De NBA ervaart wat de consequenties kunnen zijn als een ogenschijnlijke futiliteit ontploft in de grootste markt van deze competitie: China.

Een tweet van de directeur van de Houston Rockets leidt ondanks verontschuldigingen tot boycots, opzeggingen van Chinese sponsors en het niet-uitzenden van wedstrijden in het land waar meer mensen de NBA volgen dan in de Verenigde Staten zelf. NBA-commissioner Adam Silver blijft tussen alle verontschuldigingen door het recht van vrije meningsuiting verdedigen maar het leidt van kwaad tot erger. De economische impact voor zijn organisatie is enorm.

Het gaat hier om een clash tussen sport en politiek, die (toevallig?) samenvalt met een handelsboycot van de Verenigde Staten voor Chinese bedrijven die het niet nauw nemen met de mensenrechten en een aflevering van SouthPark waarin grappen over China worden gemaakt.

Sport is zo groot en prominent geworden in ons dagelijks leven en wordt daardoor steeds vaker geconfronteerd met politieke en maatschappelijke issues waaraan sportbestuurders, atleten, coaches en ook fans zich niet meer kunnen onttrekken. Is dit een ondermijning van onze westerse normen en waarden of een logisch gevolg van de globalisering en de invloed van nieuwe machthebbers?

Kunnen atleten, coaches en staf hun persoonlijke mening nog wel verkondigen? In hoeverre kan een sporter zelf bepalen wat hij zegt, doet of draagt? In BNR Zakendoen van 9 oktober 2019 ging het over vrijheid en gebondenheid in de sport.

Thomas van Zijl leidde de discussie. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je hier.

Over shirtsponsoring

Sportsponsoring is geen logo’s plakken hoor je vaak. Want sport biedt zoveel meer. Toch worden sporttenues steeds vaker gevuld (of: vervuild) met logo’s in allerlei kleuren en formaten. Kan de sport niet anders? Moet het anders? Haken de corporates hierdoor af of is de sport tot deze aanpak gekomen omdat de corporates zijn afgehaakt? Wat is het effect op de uitstraling van de gesponsorde? En op de herkenning van de sponsors? In BNR Zakendoen ging het op woensdag 4 september 2019 over shirtsponsoring in binnen- en buitenland.

Edwin Mooibroek was deze uitzending de vragensteller, de Zakenpartner was ditmaal Conny Dorrestijn van Bankify. De podcast van de uitzending vind je hier en is ook te vinden via je favoriete podcast platform. Zoek dan op ‘Over sport en economie’.

Over de NBA

De NBA Finals is het slotakkoord van de Amerikaanse profbasketball competities. NBA is de ultieme commerciële sport: de wedstrijden eisen het uiterstste van de atleten en spelen zich in een razendsnel tempo af. Fans krijgen geen moment rust door al het spektakel op en rond het veld, het is een enerverende cocktail van topsport en entertainment. 

In BNR Zakendoen van 12 juni ging het over de NBA en de NBA Finals. Het ging in de uitzending over de strijd tussen de Golden State Warriors en de Toronto Raptors, kijkcijfers, sponsoring, de expansie buiten de Verenigde Staten, de rol van de atleten en de opkomst van nieuwe helden en over de organisatie van een van de meest succesvolle sportorganisaties ter wereld.

De uitzending is hier te bekijken. De uitzending is hier ook als podcast te beluisteren. Je kan het ook vinden in je favoriete podcast app; zoek dan op ‘Over sport en economie’.

Over de toekomst van sport in beeld

Op het gebied van distributie van sportrechten is er veel aan het veranderen. Er wordt vol ingezet op Over-The-Top (OTT), de wijze waarop partijen als Netflix en Videoland films, series en documentaires aanbieden. Steeds meer uitzend- en sportorganisaties zetten hier op in zoals NBA, UEFA, F1, ESPN+ en DAZN.

Onder aanvoering van ‘eindbaas’ Adam Silver is de NBA bezig om ook het in beeld brengen van sport te veranderen, met veel meer aandacht voor de interesse en betrokkenheid van verschillende groepen kijkers. Silver vindt de wijze waarop sport in beeld wordt gebracht hopeloos ouderwets. Hij verwacht drastische wijzigingen in de komende vijf jaar.

De NBA geeft zelf het goede voorbeeld. Via Twitter kun je live een door jou gekozen basketballer volgen. De kijker die niet beschikt over een abonnement van een kabelnetwerk of pay-per-view aanbieder kan zelfs een deel (kwart) van de uitzending van een wedstrijd kopen. NBA is ook een samenwerking met online-kanaal Twitch aangegaan. Fans kunnen wedstrijden becommentariëren en op hun eigen kanaal plaatsen, andere fans kunnen dat dan weer volgen. Steve Balmer, een van de oprichters van Microsoft en de huidige eigenaar van de LA Clippers, heeft geïnvesteerd Court Vision. Via deze techniek kunnen door middel van augmented reality statistieken en grafieken aan het live wedstrijdverslag worden toegevoegd. Ook de PGA, MLS en F1 testen nieuwe formats om meer fans te betrekken.

Technologie zal voor meer verandering gaan zorgen. Waar kun je dan aan denken? Bijvoorbeeld real time inzicht in biomedische gegevens van spelers over vermoeidheid, spierverzuring e.d. Het gebruik van big data waarmee kan worden voorspeld wat de volgende worp van een honkbal pitcher wordt en hoe de slagman, catcher en veldspelers daarop zullen reageren. Of aan de inzet van uitgebreide statistieken die in-game sportsbetting en het spelen van fantasy sports games (groot in de VS) aanjagen. Natuurlijk is en komt er (meer) regulering op het gebied van privacy en ongeoorloofde wedstrijd beïnvloeding. Dat we anders naar sport gaan kijken is zeker.

In BNR Zakendoen sporteconomie ging het op 20 maart over de toekomst van sport in beeld. Thomas van Zijl stelde de vragen vanuit Ahoy Rotterdam, de Zakenpartner was Marja Ruigrok. De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.

Over sport en politiek

Sport en politiek: twee werelden die volgens sommigen nooit met elkaar verbonden mogen worden. Sport zou zich niet als politiek instrument moeten laten gebruiken.

De globalisering en de enorme groei van de aandacht voor sport bij liefhebbers en investeerders zorgen ervoor dat sport steeds vaker onderdeel wordt van politieke onderwerpen.

Moet de sport zich afzijdig houden van alles wat met politiek te maken heeft? Of is dat nooit het geval geweest en moeten, juist nu, sport, sporters en sponsors zorgvuldiger nadenken over hun rol en keuzes.

Een aantal actuele ontwikkelingen (de finale van de Supercoppa d’Italia in Saoudi-Arabië, een trainingskamp van PSV in Quatar en een NBA-wedstrijd in Londen) waren de aanleiding om op 16 januari 2019 in het sport & economie-item in BNR Zakendoen aandacht te besteden aan dit interessante onderwerp.

Thomas van Zijl stelde zoals altijd de vragen, Talitha Muusse was de Zakenpartner deze uitzending, die werd uitgezonden vanaf de Infratech 2019 beurs in Ahoy Rotterdam.

De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.

Over Messi in Miami

Op 26 januari 2019 staat de voetbalwedstrijd Girona – Barcelona op de kalender van de Spaanse competitie La Liga. Deze Catalaanse derby wordt echter niet gespeeld in het Estadi Montivili in Gerona maar in het 7.500 km. verderop gelegen Hard Rock Stadium in Miami.

Sport reist de wereld over op zoek naar aandacht en geld. Gebeurt dit ook bij andere sporten? Hoe wordt er omgegaan met de belangen van spelers, fans én van de planeet? Wat staat ons in Nederland te wachten? BNR Zakendoen presentator Thomas van Zijl stelde de vragen.

De Zakenpartner was op 12 september 2018 Merlin Melles van Founders Carbon Netwerk.

De uitzending is hier te bekijken en hier te beluisteren.